جیاوازیی نێوان “مەدجینە” و ئەهل سوننە لە بابەتی ئایین و ڕەفتاردا
جیاوازیی نێوان “مەدجینە” و ئەهل سوننە لە بابەتی ئایین و ڕەفتاردا
سەرچاوەی وشەی “مەدجینە”
وشەی “مەدجینە” ئاماژە دەدات بە گروپێک کە خۆیان وەک سەلفی ناساندن، بەڵام لە قوتابیبوون لە لایەن عالیمانی ئەشعەریەوە یان نزیکبوون بە ئەو کەسانەوە کارەساتیان کرد. ئەمەیان ڕاستەقینەیەتی بەرزی ئەشعەرییەکان پاراست، هەڵەکانی فکرییان رەواکرد، و گرنگیی جیاوازییەکان لەگەڵ ئەشعەریەکان کەمیان دایە. بەرزترین تایبەتمەندییان ڕەوی رەحمیانە و ڕوونی نیشانی دایدەدات بەرەوە گروپە نوێکارانەوە.
تایبەتمەندیە گرنگەکانی مەدجینە
- پاراستنی نوێکاران:
- مەدجینە خۆیان بەرەوە پاراستنی فکری ئەشعەرییەکان دەبەن بە ناوی دادپەروەری بەرامبەر کەسنەناسەکان.
- ئەوان ئەهل سوننە دەستنیشانی دەکەن بەوەی کەان “توندەڕەو” یان “قەدەخی کراوە.”
- هاندانی شورش و شەڕی چەکدار:
- زۆربەی مەدجینە شورش دژ بە سەرکردایەتییەکان پشتگیری دەکەن، ئەمە بە هاوسەرەکان ئاڵۆزی و خوێندانی دەبەخشێت، وەک پەیوەندیدانی ئەهل سوننە کە شکیبایی و هاوکارییە بەداخەوە بەهێڵ دەگرێت.
- تکفیری بێ بەڵگە و ڕێگە بە خوێندانی خوێن دەدەن:
- مەدجینە دوژمنی خۆیان بەوە گومان بە کرا دەکەن کە “کەفیرن” بێ ئەوەی چالاکەکیان بەڵگە بکاتەوە، وەک وتارەی گەرەکیانە یان تەمەنیان لە وڵاتە باکوورەکاندا بەناو خوێندانی خوێن دانەڕێژەکانەوە تەواوییان دەکەن.
- ئەوان خوێندانی ئەو کەسانە قەبول دەکەن کە بە تاوانکاری حوکم دەکرێن، جیا لە ئەهل سوننە کە ئەمەیان ڕەوا ناکەن و مەسەلەیەکی بە دەستی زانایان و سەرکردایەتییە. ئەگەر حوکمێک نەبوو، ئەم مەودایە بە پەناوی خوا تێک دەچێت.
- وەک “حدادیەکان” ناوی ئەهل سوننە دەناسن:
- مەدجینە تایبەتمەندییان ئەمەیە کە ئەهل سوننە بە ناوی “حدادیەکان” دەهەڵگرتن.
- ئەم ئەو ناوە بۆوە ئاماژە دەکاتە ئێوەی کە ئامادەبەستن بە عقیدەی فەرهەنگی سەلفی، بە تایبەتی ئەم بەدەست بووەی خوای پارەیەکانەکان بەشێوەی “الحد” نیشاندەدات.
مەقامەی ئەهل سوننە
ئەهل سوننە ول جەمات بەرز بوونیان بە ڕیوتی مەدەنی وە بەرزبوونەکانەوە پێناسە دەکرێن:
- ماپەڕانی بە فەرمی و ڕەفتارەکان:
- ئەوان پەیوەندیان بە مەدەبەکان بە هەڵە نییە و یەکجار دەست بە چێکردنی توندەکاران ناکەن.
- دەستووری “تکفیر”:
- کەسانی بە “کەفیر” دەگەیەنە ئەمە ئەوەیە بە ناوی دەستووری فەرمی و دەستووری مەناسی خێرگیانی و ئینسانی ھەڵپەسەرنەوە.
- ئەوان توانا ناکەن بێ بەڵگە بەسەر نەسینەوە.
جیاوازە نێوان مەدجینە و ئەهل سوننە
| مەدجینە | ئەهل سوننە |
|---|---|
| نوێکاران دەپارەزن | نوێکاران فکری تایبەتییان دەدا و پاراستنییان ڕادەگرن |
| شورش و هاندانی ئاژاوە پشتگیری دەکەن | زۆر دەبەرزی نیشانی پاراستنیی نیشانی داوە. |
| بێ بەڵگە تکفیریان دەکرێت | کەفیر زۆر مەقدەسی پەیوەندیدانیان لەگەڵەوە دەبەن. |
بە فەرمی ئەوان تاکە کەسانە کە پەیوەندییان دەبەن بە خوای گەورەیەکی نیشانی تایبەتی دەدان.